Van Eigen Bodem
`Wat je van ver haalt is lekker'. Al vanaf de tijd van de V.O.C. zijn we dol op buitenlandse smaakjes. Thee, specerijen, chocola; ja, wat je van ver haalt kan héél lekker zijn. Als ik toevallig in de buurt van een internationale supermarkt kom, kan ik het niet laten om even naar binnen te wippen voor een paar kilo couscous, risottorijst, olijven en betaalbare groenten. Maar op een besneeuwde dag als vandaag eet ik graag een oudhollandsch bordje stamppot boerenkool met rookworst. Omdat van eigen bodem nooit uit raakt!
Ook op het gebied van leesvoer verslinden we graag en veel de kost van over de grens. En daar spelen onze uitgevers gretig op in: zij weten maar al te goed dat een vertaling van de nieuwe Stephen King, Karen Slaughter of Elisabeth George meer gaat opleveren dan een meesterwerk van eigen bodem. Of de schrijver moet toevallig een verafgode voetballer zijn, een omstreden politicus, de zus van een overbekende crimineel of een nationale grappenmaker.
Ik zal de eerste zijn om toe te geven dat ook ík me laveloos overgeef aan overzeese fictie. Dichtbij mijn favoriete hoekje op de bank ligt regelmatig een goed geproduceerde (al dan niet christelijke) thriller uit het land van Facebook, Google en Microsoft. Maar sinds ik in gesprek raakte met `Meneer de Echte Schrijver' en ondertussen op het plankje `onbekende Nederlandse debutanten' ben bijgezet, is bij mij een lichtje aangegaan. En die lamp haal ik graag onder de korenmaat vandaan: Van eigen bodem is óók lekker!
Waarom zou je Nederlandse schrijvers lezen? Waarom eten wat je niet kent? Waarom zuurkool eten als je bent opgegroeid met nasi? Omdat ook in Nederland ontzettend goede schrijvers rondlopen! En niet alleen die bekende dame of grappige vent die bij de wereld draait door zat, óók die onbekende zwoeger die een 'gewone' baan heeft omdat zijn werk niet commercieel genoeg is voor de nationale uitgevers kan zéér de moeite waard zijn om te lezen! Het is gewoon een kwestie van nieuwe smaakjes proberen; en ik beloof je: dat kan heel goed bevallen! Verandering van spijs doet eten; dit geldt net zo goed voor wat je leest!
`Meneer de Echte Schrijver´ is zo´n man. Die de pech heeft dat hij geen cabaretier is of boet´nlaander, maar toevallig wel met mij, gewoon boekenverkopend wicht, wilde praten zonder dik te doen. Zijn boek `De Zevende Golf' was een verfrissende afwisseling tussen al die Amerikaanse leeskost. Plotseling begaf ik mij op de Veluwe ten tijde van de eerste helft van de vorige eeuw, in plaats van in een ver-van-mijn-bed-cultuur in een typisch dorpje in Utah of Colorado. Ik herkende het hard werkende, rechtvaardige karakter van de hoofdpersonen, ik huilde mee om de pijn die mijn landgenoten zoveel minderheden hebben aangedaan.
Toen ik nog een meisje was, waren Nederlandse schrijvers wat de pot schaftte. Jan Terlouw, Annie M.G. Schmidt, Thea Beckman, Guus Kuijer, Piet Bakker, Chris van Abkoude en natuurlijk de klassieke Cissy van Marxveldt. Schrijvers die elk Nederlands kind gelezen moest hebben. Vandaag is dat wel anders, en we kunnen er als consument ook niet veel aan doen; we kopen wat te koop is, en wat we niet kennen weten we niet.
Waar is het mis gegaan? Ik durf er gif op in te nemen dat de (nieuwe) media er veel mee te maken hebben; toch ben ik er net zo zeker van dat een groot aandeel in deze verschuiving van Hollandse pot naar Boet'nlaands aan onze grote uitgeverijen toegeschreven kan worden.
Maar uiteindelijk is de klant nog steeds koning, dus trek ik aan de bel en roep ik vandaag: Lees weer kost van eigen bodem! Dat smaakt naar meer! En vergeet uiteraard niet ook `Het wonderlijke avontuur van Grunko en Zilver' eens op het menu te zetten!
